Inleiding

De overheid vindt het belangrijk dat iedereen mee kan doen en waar mogelijk de regie op het eigen leven heeft. Uitgangspunt is om eerst te kijken naar wat iemand zelf kan. Dat wordt ook wel zelfredzaamheid genoemd. Als het zelf niet lukt, zijn er misschien mensen in de omgeving om hulp aan te vragen. Als er professionele ondersteuning nodig is, biedt de overheid deze zorg. Uit het onderzoek blijkt dat er verschillen zijn in de zelfredzaamheid van sociaal kwetsbaren.

Aanbevelingen

De aanbevelingen uit het rapport in het kort:

Ga er vanuit dat er verschillende beelden bestaan van het begrip zelfredzaamheid

Het begrip zelfredzaamheid is niet bij iedereen bekend. Als sociaal kwetsbare inwoners het wel kennen, geven veel van hen aan dat zelfredzaam zijn betekent dat je de dagelijkse dingen zelf doet, zonder hulp van anderen. Toch voelen de meeste kwetsbare inwoners zich wel zelfredzaam als ze daarnaar gevraagd worden, ook als ze ondersteuning of hulp in het dagelijks leven krijgen.

Weeg zorgvuldig af op welke levensgebieden iemand zich goed kan redden en op welke gebieden ondersteuning nodig is

Er is meer dan: je bent zelfredzaam of je bent het niet. Niet iedereen kan op álle levensgebieden zelfredzaam zijn. Soms is het nodig om ondersteuning te ontvangen op een bepaald gebied, om je te kunnen blijven redden op andere gebieden.

Heb oog voor de specifieke situatie als het gaat om hulp vragen aan eigen netwerk

Ga er niet bij voorbaat vanuit dat iedereen hulp in zijn eigen omgeving kan vragen. Een deel van de sociaal kwetsbaren blijkt onvoldoende mensen om zich heen te hebben die zij om hulp willen of kunnen vragen als dat nodig is. Houd er ook rekening mee dat mensen het als vervelend kunnen ervaren om hun eigen netwerk in te schakelen voor hulp, zeker als ze zelf niet iets terug kunnen doen. Het is belangrijk om een balans te hebben tussen het ontvangen van hulp en het geven van hulp.

Laat bij ondersteuning inwoners de regie houden

Eigen regie versterkt het gevoel van zelfredzaamheid. Als sociaal kwetsbare inwoners regie houden over hun leven en zelf hulp inschakelen als dat nodig is, kan dit hun gevoel van zelfredzaamheid versterken.

In alle gevallen erg belangrijk: maak zelfredzaamheid bespreekbaar

Communicatie is van wezenlijk belang. Zoek de dialoog op over iemands zelfredzaamheid. Sommige mensen worden onderschat, anderen overschat in wat zij zelf kunnen. Maak het bespreekbaar of iemand het zelf kan. Spreek wederzijdse verwachtingen uit en bepaal samen wat nodig is. Ontdek of iemand te veel of juist te weinig verantwoordelijkheid krijgt.

Lees hier de volledige rapportage van dit onderzoek.