We hebben een goede band en regelmatig komt hij langs op ons kantoor om even een praatje te maken en te vertellen met welke mooie projecten hij bezig is. En welke exposities eraan komen. Ook krijgen we soms een inkijkje in zijn meeste recente foto’s. Merkbaar trots is hij, en terecht!
Wie ben je en wat is je achtergrond?
Ik ben Gerbrand, ik ben 58 jaar (soms ben ik 18, soms 80 ;). Ik woon in IJsselstein. Ik woon in een rustige wijk en als ik de hond uitlaat zit ik meteen in de polder. Ik ben internationaal chauffeur geweest en heb door heel Europa gereden. Ik werd uiteindelijk te duur en ik ben zonder werk terecht gekomen. Dat heeft me heel veel gedaan. In die tijd kwamen trauma’s naar voren en er werd uiteindelijk CPTTS geconstateerd. Daar werd ik (al of niet gedwongen) voor behandeld. Twee keer heb ik zeer intensieve behandelingen gekregen, dat heeft geholpen. Toen ben ik bij WIJ 3.0 terecht gekomen en daar ontdekten ze mijn manier van fotograferen. Dat is in twee jaar tijd helemaal uitgebouwd.
Vriendelijkheid op straat
Hoe heb jij zelf het fotograferen ontdekt?
Ik fotografeerde vroeger al. Je moet weten dat ik de eerste 8 jaar van mijn leven doof ben geweest door een gehoorbeschadiging tijdens de geboorte. Ik heb 8 jaar geen woord gezegd en ik heb daardoor heel goed leren observeren. Het werd pas opgemerkt toen ik op school zat. Door operaties kon ik uiteindelijk horen maar ik hoorde voor mijn gevoel niet bij de horenden, maar ook niet bij de doven. Dat was heel moeilijk voor mij. Ik ben daardoor het sociale gaan ontwijken, ik vermeed mensen. Dat heeft veel eenzaamheid in mijn leven gegeven. De lens van het fototoestel gaf mij het enige contact met de wereld. Vroeger keek ik al door een opgerold papiertje om de mensen te observeren vanuit verschillende perspectieven. Op dit moment ben ik dankbaar dat ik daardoor nu heel mooie foto’s kan maken. Twee jaar geleden heb ik sinds tientallen jaren weer een fototoestel gekocht. Eerst in de natuur, maar dat was niet zo mijn ding. Daarna ben ik door de stad gaan zwerven en ben ik mensen gaan fotograferen die mij aanspraken. Dat waren vooral de daklozen. Ik fotografeer overigens graag in zwart-wit, daar kun je meer mee. Je kunt met contrasten meer laten zien. Ik ben er weg van, vroeger was dat al zo.
Wat trekt jou aan in het fotograferen van mensen?
Emotie en gezichten. Ik ben ook heel erg gek op mode. Ik zie dat zo: je hebt dat in gradaties. Je hebt mensen die zichzelf heel slecht kleden, ze verwaarlozen zichzelf. En je hebt mensen die zich op een bepaalde manier kleden om juist gezien te worden. Ik vind die twee uitersten allebei interessant maar ook alles wat daartussen zit omdat het iets zegt over mensen. En als mensen zichzelf niet goed verzorgen dan vind ik dat naar, ik wil aandacht vragen voor dat soort mensen. Dat ze niet vergeten worden. Ik ben zelf ook dakloos geweest en voel me daarom verbonden met mensen aan de onderkant van de samenleving.
Straatmuzikant
Welke mensen fotografeer je graag?
Stateloze mensen, mensen in de psychiatrie, dakloze mensen. En ik heb ook gewerkt met demente ouderen. Ik heb hun leven gefotografeerd in de zorginstelling. Daar is een expositie van gemaakt. Dat was een enorm succes, de mensen herkenden dingen van zichzelf daarin die eruit sprongen op hun foto. Bijvoorbeeld een trouwring. Ik zou hen een jaar lang volgen maar dat staat dan nu even stil. Kortom, ik fotografeer graag mensen die gezien moeten worden, daar wil ik iets voor betekenen met mijn foto’s.
Waar richt je je in deze periode op?
De geschiedenis die ik vastleg. Dat kunnen de lege straten zijn maar ook weer het menselijke leed aan de onderkant van de samenleving dat erdoor veroorzaakt wordt. Ik ben ook een week met FIT-team mee geweest. Dat staat voor Flexibel Integraal Team. Zij gaan op bezoek (op straat of bij mensen thuis) als de zorginstellingen niet meer goed weten wat ze ermee aan moeten. Het gaat om mensen die geen vertrouwen hebben in de hulpverlening en moeilijk te bereiken zijn. Dit team probeert zich op een positieve manier met hun problemen te bemoeien. Ze leggen op een laagdrempelige manier contact, bijvoorbeeld door een potje te poolen, een lampje op te hangen, kleine dingen te regelen. Het gaat allemaal om hun vertrouwen te winnen, zodat ze deze mensen verder kunnen helpen. Toen ik meeliep zag ik verslaafden en kwam ik bij mensen thuis. Daar trof mij vaak de enorme rommel. Het wordt dan wel weer leefbaar gemaakt. Feitelijk heb ik alles kunnen fotograferen en de privacy wordt daarbij in acht genomen en geregeld. Straatnieuws fotografeer ik ook en daar ben ik trots op.
Genieten van de paneldag
Welk leed zie je dat door de corona crisis wordt veroorzaakt?
Ik zie vooral eenzaamheid, daklozen of mensen in de psychiatrie voelen zich in de steek gelaten. Normaal kunnen ze ergens douchen of eten, er zijn sociale contacten. Maar dat is nu (deels) afgesloten of is aan tijd gebonden en dat geeft voor de daklozen veel stress. Het afstand houden kan ook problemen oproepen, dat lukt niet bij iedereen. Ik heb respect voor de vrijwilligers. De dagbesteding is ook weg en daarmee een zakcentje dat ze hard nodig hebben. Ze voelen zich daardoor in de steek gelaten. Ik zie mensen ook achteruit gaan. Ik hoor veel verhalen als ik kom fotograferen.
Neem je de verhalen mee naar huis?
Nee, ik kan daar goed tegen. Ik zie mijn functie in het vastleggen ervan.
Welke fotografie-klussen staan er verder op jouw naam?
Ik heb dus meegelopen met het FIT tram. Met de foto’s wordt ook iets gedaan maar wat dat is nog een verrassing voor mij. Dat wordt geregeld door Social Run waar ik eerder een opdracht voor heb gedaan. Ik fotografeer in Hilversum waar mensen vrijwillig eten brengen in de coronacrisis en ik heb de burgemeester van Nieuwegein gevolgd die liefdadigheidswerk deed. En ik fotografeer in verschillende instellingen zoals WIJ 3.0, De Stek, Jellinek en Altrecht. Ook doe ik soms wat voor jullie, want morgen fotografeer ik Bert en Christiaan in de stad.
Wat zijn je toekomstdromen?
Ik zou graag (nog meer) naamsbekendheid willen hebben door mijn eigen stijl van fotograferen. Dat begint te groeien, juist ook in deze corona-tijd. Waarschijnlijk omdat ik lef heb ????Ik heb hier en daar agressie meegemaakt maar daar kan ik wel mee omgaan. Daarnaast durf ik ook in deze tijd gewoon naar buiten, ik houd gewoon afstand. Het kan helpen dat ik daarom gevraagd wordt.
Is er nog iets dat je kwijt wilt?
Ik kan alleen maar zeggen, tegen de mensen waar ik mee werk: behoud je structuur, geniet van elke dag die je krijgt, ga naar buiten en leef van dag tot dag.
Gerbrand, dankjewel voor dit openhartige gesprek. We wensen je ontzettend veel succes en hopen je nog vaak te kunnen betrekken bij onze mooiste momenten. Jij weet daar altijd iets extra’s van te maken. Succes ook met je belangrijke werk als het gaat om de minder mooie kanten van het leven!